|
Базы данных
ГУК "Лидская районная библиотека им. Янки Купалы"
Рубрика: ЛЕГЕНДЫ І ТАЯМНІЦЫ ЛІДСКАГА ЗАМКА (page 1 of 2)
Тахтамышаў скарб Дакладна вядома, што з 1396 па 1399 год жыў у Лідзе татарскі хан Тахтамыш. ―Тахтамышаў двор знаходзіўся на беразе Лідзейкі, там, дзе цяпер аўтастаянка за гасцініцай ―Ліда. Аб яго прыбыванні ў нашым горадзе захавалася наступнае паданне. Тахтамыш, якога перамог Цімур, знайшоў прытулак у Вялікім княстве Літоўскім. Разам са сваѐй вялікай світай і з мноствам багаццяў, хан пасяліўся ў Лідзе. Кажуць, што сюды ѐн прывѐз толькі золата — 30 падвод. Захоўваць такое багацце на падводах ці ў юрце было небяспечна, таму Тахтамыш загадаў свайму даверанаму чалавеку закапаць золата ў зямлю дзе-небудзь ў надзейным месцы. У 1399 годзе князь Вітаўт на чале 70-тысячнага войска і татарскія войскі пад камандаваннем хана Тахтамыша пацярпелі паражэнне на рацэ Ворскле. Тахтамыш, чуючы няладнае, першы ўцѐк з поля бою. А дзе ж той давераны чалавек, які закапаў ханскія багацці ў лідскай зямельцы? Ён злажыў сваю галаву на беразе Ворсклы. Дзе ж цяпер шукаць Тахтамышу свой скарб? Слядоў не засталося. Так з тых самых часоў і ляжыць золата дзесьці на Лідскай зямлі. (Запісалі ад Каладзяжнай Анастасіі Аляксандраўны, супрацоўніцы гісторыка- мастацкага музея). |
Сосны ля лідскага замка На схіле ўзгорка, нібы падпіраючы замак, раслі дзве даўгалетнія сасны. Яны захаваліся дзякуючы пашыранаму сярод гараджан і навакольных жыхароў перакананню, што яны выраслі не на раслінным соку, а на крыві. Здарылася гэта быццам яшчэ ў часы, калі ў Літве панавала язычніцтва. Прыйшлі сюды дзевяць манахаў-францысканцаў прапаведаваць хрысціянскую рэлігію. Аднак ліцвіны, не жадаючы прымаць хрысціянства, забілі гэтых місіянераў, а іх трупы ўкінулі ў яму на схіле Лідскага замка. На гэтым месцы, не сеяныя і не саджаныя, выраслі дзве сасны, якіх ліцвіны, ужо стаўшы католікамі, не чапалі. Але вось аднойчы хтосьці адсёк галінку і з яе выступіла кроў. 3 той пары ніхто ўжо, не адважваўся ўзняць сякеру на гэтыя дрэвы… Аднак сёння тых соснаў няма. Лідчына // Наша слова. – 2006. — 19 ліпеня Легенды і паданні / [склад. М.Я. Грынблат і А.І. Гурскі; рэд. А.С. Фядосік]. – 2-е выд., дап. і дапрац. – Мінск, 2005. — С. 355
|
|
|
|
|
|
Легенда о городе Лида Легенде –были про Лидейку более 600 лет. Легенда принадлежит семье Радзивиллов, ибо они вписали её в свою фамильную летопись. Озвучил эту легенду на своих вечерах ешё Адам Мицкевич, и гласит она следующее: …Старший брат Довмонта (князь Нальшанский, впоследствии – князь Полоцкий, отец Давида Городенского) и Тройденя (Великого князя Литвы) Наримонт полюбил дочь пастуха, которая родила от него сына. Однако Наримонт оставил её, ибо по законам того времени он не мог взять в жены простолюдинку. Тогда его возлюбленная решается на отчаянный шаг. Вечером она пришла к Священному Дубу, возле которого служил свои службы Криве-Кривейто (Верховный Жрец литвинов) и на котором находилось гнездо орлана. Она внесла сына на дуб, уложила его в орлиное гнездо, а сама бросилась вниз головой. Криве-Кривейто со своими людьми нашел младенца и назвал его «Лиздзе» — гнездо, хотя и знал, чей это сын. Останки матери были погребены тут же, в дубраве, а Верховный Жрец стал учить мальчика, как своего преемника, ясновидению, лекарству, знахарству, ведунству. Лидзейко был хорошим рассказчиком и песенником, его приезжали слушать из Польши, Литвы, Чеерной и Белой Руси. Старшая сестра Витеня (Великого князя Литвы) Паята полюбила Лидзейку. Витень дал согласие на их брак, так как в жилах Лидзейки текла княжеская кровь. После смерти Криве-Кривейто «Лиздзе» стал Верховным Жрецом Литвы, и именно он предложил в будущем Гедемину перенести столицу из Новогрудка в Вильно (Волчий город) в 1323 году. В этом же году начали строить и наш Лидский замок. Лидзейко получил прозвище «Радзивилл», ибо он посоветовал («порадзил») князю основать Вильню. Это прозвище перешло на его потомков, которые стали родоначальниками княжеского рода Радзивиллов… Думаю, что Лидзейко, как Криве-Кривейто (Верховный Жрец Литвы), освятил стены Лидского замка, а также Вильнюсского, ибо они начали строиться одновременно. Но на месте Лидского каменного замка ранее стоял деревянный, и его упоминание, как и городка под названьем «Лида-Лада» было ещё в 1180 году в летописях варяжских дружин.
Принеманские вести. – 2008. – 31 января. – С. 10.
|
Легенда аб арліным гняздзе Ужо некалькі гадоў вялікі князь Гедымін кіраваў Вялікім Княствам Літоўскім у Навагрудку. Усе гэтыя гады прайшлі ў цяжкіх вайсковых паходах супраць іншаземных ворагаў. На поўначы княства не было ніводнага абарончага збудавання супраць крыжакаў. Гэта пазней будуць пабудаваны Віленскі, Трокскі і Крэўскі замкі. Гедымін любіў прынёманскі край: у рэках і азёрах там было шмат рыбы, у лясах – дзікіх звяроў. Таму між вайсковымі паходамі князь часта бавіў час на паляванні ў Прынямонні. Паляванне, як і вайсковыя паходы, тады лічылася праўдзівым мужчынскім заняткам. Вось і зараз, набіўшы шмат дзічы, Гедымін вяртаўся ў Навагрудак. Конь Гедыміна стаміўся, і князь вырашыў напаіць яго, убычыўшы наперадзе невялікую раку. Падышоўшы да яе, Гедымін пачуў дзіцячы плач. Паглядзеўшы навокал, князь убачыў вялікі дуб, а на ім арлінае гняздо, вось адтуль і гучаў плач. Гедымін загадаў сваім падначаленым зняць з дрэва дзіця, і калі вярнуўся у навагрудак, аддаў хлопчыка на выхаванне ў княжацкі двор. Паколькі дзіця было знойдзена ў гняздзе (па-балцку –lizdas), хлопчыка празвалі Ліздзейка. Ліздзейка хутка рос, ён адрозніваўся ад астатніх дзяцей тым, што тлумачыў сны, меў здольнасці да прадказанняў. Усё гэта паспрыяла таму, што Ліздзейка стаў вярхоўным жрацом Вялікага Княства Літоўскага. Аднойчы Гедымін вяртаўся з паўночнага паходу. Адпачынак прызначыў на ўзвышшы над ракой Вільня. Ноччу князь убачыў сон: на гары стаіць жалезны воўк і раве як сотня ваўкоў. Прачнуўшыся, Гедымін звярнуўся да жраца растлумачыць сон. Ліздейка сказаў: “Воўк жалезны – значыць, быць гораду сталіцай, а тое, што ён раве як сто ваўкоў, — значыць, аб славе горада будзе ведаць увесь свет”. Так паўстала сталіца ў будучым мацнейшай еўрапейскай дзяржавы Вялікага Княства Літоўскага – Вільня. Таму, што менавіта ля ракі Вільня было прызначана месца для новай сталіцы, паспрыяў вярхоўны жрэц Ліздзейка. Думаў Гедымін, як падзякаваць Ліздзейцы, і вырашыў пабудаваць замак на там самым месцы, дзе знайшоў калісьці маленькага хлопчыка на дрэве ў арліным гняздзе. Шмат часу прайшло, і па сённяшні дзень мы бачым падзяку вялікага князя Гедыміна галоўнаму жрацу ВКЛ Ліздейцы – прыгожы моцны замак, каля яго цячэ рака Лідзейка. А ўсе мы, лідзяне, з’яўляемся жыхарамі Ліды – жыхарамі “арлінага гнязда”. Запісаў Станіслаў Робертавіч Беркус. |
© 2024 Базы данных
Theme by Anders Noren — Up ↑